Sirkadiyen ritim, canlıların bir günlük zaman dilimi içindeki uyku ve uyanıklık durumlarından diğer tüm sistemik fonksiyonlarına kadar hücresel düzeyde aktivitelerinin belirlenmesini sağlayan biyolojik bir zamanlama sistemidir. Sağlıklı bireylerde sirkadiyen ritim, uyku-uyanıklık döngüsü, yeme davranışları, hormon salınımı, kan basıncı ve beden ısısının düzenlenmesi gibi pek çok fizyolojik parametrenin düzenlenmesinde önemli bir rol oynar. Alzheimer hastalığı ve sirkadiyen ritim bozuklukları arasında patogenetik açıdan bazı ortak etkileşimler bulunmaktadır. Alzheimer hastalarında uyku ve sirkadiyen ritim bozuklukları, nokturnal uyku fragmantasyonu, artmış uyanıklık, azalmış gün içi aktivite, diurnal uyuklama, yavaş dalga ve REM uykusunda kayıp gibi çeşitli değişiklikler gözlenir. Bu değişiklikler, Alzheimer hastalığının patogenezindeki amiloid beta birikimi, enerji tüketimi, tau metabolizması ve moleküler saatlerin bozulması gibi mekanizmalarla ilişkilendirilir. Parkinson hastalığı da sirkadiyen ritim bozukluklarına yol açabilen bir nörodejeneratif hastalıktır. Parkinson hastalarında uyku-uyanıklık bozuklukları en sık görülen non-motor semptomlardır. Bu hastalarda da sirkadiyen ritimdeki osilasyonlar önemli bir rol oynar. Sonuç olarak, nörolojik hastalıkların sirkadiyen ritim üzerinde etkileri ve bu etkilerin hastalığın patogenezindeki rolü hala araştırılmaktadır.(AI)
Atıf Sayısı :
