Günümüzde manda yetiştiriciliği
hayvansal üretim bakımından önemli bir üretim dalıdır. Dünya’daki toplam manda
varlığı 2021 yılı itibariyle yaklaşık olarak 203 milyon başa ulaşmıştır. Dünyada
en fazla manda varlığı Asya kıtasında bulunmakta olup, bunu Akdeniz ülkeleri
takip etmektedir. Türkiye’de
2007 yılına kadar giderek azalan manda varlığı, 2010 yılı sonrası verilmeye
başlanan destekler, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından uygulamaya konulan
“Anadolu Mandası Halk Elinde Manda Islahı Projesi” ve manda ürünlerinin
tüketici açısından sağlıklı bir ürün olarak algılanması ve değer kazanmasıyla
manda yetiştiriciliği (ağırlıklı süt yönlü olarak) yeniden canlanmıştır. Son
yıllarda hayvancılığa verilen desteğin miktar ve çeşitliliğindeki artışa hem
hayvan sayısında hem de üretim miktarındaki artış eşlik etmiştir. Türkiye’de
2000-2022 yılları arasında sığır ve manda varlığında önemli artışlar meydana
gelmiştir. Bu yıllar arasında manda varlığı % 17.1’lik artışla 171.835 başa
ulaşmıştır. Ancak mandanın büyükbaş
hayvan varlığındaki payı giderek azalmıştır. 2000’li yıllarda bu oran % 1,34
iken 2022 yılı sonunda 1,02 olmuştur. Manda yetiştiriciliği Türkiye’nin 81
ilinin 78’inde yapılmakla beraber ağırlıklı olarak Samsun (21637 baş),
Diyarbakır (16704 baş), İstanbul (16054 baş), Tokat (12325 baş) ve Bitlis
(10574 baş) illerinde gerçekleştirilmektedir. Manda varlığının giderek azaldığı Diyarbakır’da son yıllarda yapılan
teşvik ve desteklemelerle manda yetiştiriciliğine eski önemi kazandırılmaya
çalışılmaktadır. Halk elinde manda ıslah projeleri ve bu kapsamda üreticilere
ödenen hayvan başı teşvik ve destekler üreticilerin manda yetiştiriciliğine
olan ilgisini biraz da olsa artırmıştır. Türkiye’de 2022 yılı itibariyle Diyarbakır 15.333 baş manda
varlığıyla Türkiye’de manda varlığı bakımından 2. sırada yer almaktadır. Bu kitap, manda yetiştiriciliğinin
temel özellikleri, dünyada ve Türkiye’de manda yetiştiriciliğinin yapısal
durumu ile Diyarbakır ilinde manda yetiştiriciliği yapan işletmelerin genel
özellikleri hakkında genel durum tespitini ortaya koymak amacıyla hazırlanmış
olup, Diyarbakır ilinde manda
yetiştiriciliğinin geleceğine yönelik düşüncelere yer verilmiştir.
Bu kitabın bölümleri bulunmamaktadır.
Atıf Sayısı :
