COVID-19 pandemisi, dünya genelinde ciddi bir sağlık sorunu haline gelmiştir. Bu nedenle, virüse karşı etkili bir tedavi rejimi veya aşı geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu amaçla, birçok ilaç ve biyoteknoloji şirketi çalışmalarına hızla başlamıştır. Şu anda dünya genelinde 183 aşı adayı ve 30'dan fazla tedavi ajanı üzerinde çalışılmaktadır. Yeni tip koronavirüs, SARS koronavirüsüne benzerlik göstermektedir. Bu benzerlik, daha önce SARS-CoV'e karşı yapılan çalışmaların COVID-19'a karşı da yol gösterici olabileceğini düşündürmektedir. Bu nedenle, aşı çalışmalarında SARS-CoV'e karşı koruyucu bağışıklık üzerine yapılan çalışmalar referans alınmaktadır. Hem humoral hem de hücresel bağışıklık sisteminin önemli bir rol oynadığı belirlenmiştir. Bu nedenle, çok epitoplu aşı adayları, hem humoral hem de hücresel bağışıklığı uyarabilen seçenekler olarak değerlendirilmektedir. Peptitler ve epitoplar, aşı gelişimi için tercih edilen adaylardır. Koronavirüslerin viral replikasyonunda ve patogenezinde rol oynayan yapısal ve yapısal olmayan proteinler, aşı ve ilaç çalışmalarında hedef alınan önemli yapılar olarak kabul edilmektedir. Bu çalışmalar, COVID-19'a karşı etkili bir tedavi veya aşının geliştirilmesi için umut vermektedir.(AI)